Caùc vieäc aùc khoâng laøm, moãi naêm ñöôïc bình an.
Caùc vieäc thieän neân laøm, haèng naêm ñöôïc nhö yù

luanlydaoduc.vn

MƯỜI HAI CHỮ ẤY LÀ TÁNH ĐỨC, HIẾU, ĐỄ, TRUNG, TÍN, LỄ, NGHĨA, LIÊM, SỈ, NHÂN, ÁI, HÒA, BÌNH

MƯỜI HAI CHỮ ẤY LÀ TÁNH ĐỨC,

HIẾU, ĐỄ, TRUNG, TÍN, LỄ, NGHĨA,

LIÊM, SỈ, NHÂN, ÁI, HÒA, BÌNH

Giảng giải: Hòa Thượng Tịnh Không
 

Tổ tiên đã quy nạp lại, nên chỉ dạy chúng ta mười hai chuyện, rất dễ nhớ. Dạy chúng ta trong cuộc sống hằng ngày, khởi tâm động niệm, ngôn ngữ, tạo tác chớ nên vượt khỏi phạm vi ấy.

Mười hai chữ là hiếu, đễ, trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ, nhân, ái, hòa, bình, nghĩa là đối cha mẹ phải biết tận hiếu, đối với anh em, người trên phải biết tận hết lòng đễ cung kính, tôn trọng, hòa hợp, nhường nhịn, đối với quốc gia và nhân dân phải biết tận trung, đối với hết thảy mọi người phải biết giữ chữ tín, chớ nên lừa gạt.

Hiếu, đễ, trung, tín. Đãi người, tiếp vật phải biết lễ phép. Lễ vô cùng quan trọng, chớ nên xem thường. Nếu quý vị xem thường lễ, xã hội sẽ động loạn, gia đình bất hòa.

Vì thế, cổ nhân hết sức coi trọng lễ. Trong một gia đình, cha con, vợ chồng, anh em, mỗi người đều phải tuân thủ lễ, một nhà hòa thuận, gia hòa vạn sự hưng.

Trong xã hội, ai nấy đều hiểu lễ, xã hội an tường, hòa hợp, xã hội an định, hòa hài, lễ rất trọng yếu. Nghĩa là đạo nghĩa. Khởi tâm động niệm, ngôn ngữ, tạo tác phải hợp tình, hợp lý, hợp pháp, đó là nghĩa.

Liêm là liêm khiết, chẳng lấy của cải vượt ngoài bổn phận, chẳng chiếm đoạt chút tiện nghi nào của người khác, đều gọi là liêm. Tri sỉ biết hổ thẹn, đức hạnh của chúng ta thua kém người khác, sỉ nhục. Học thuật không bằng người, đó là chuyện thứ yếu, quan trọng nhất là đức hạnh.

Dẫu nghèo hèn đến mấy, nhưng có đức, có đạo, vẫn được người trong xã hội tôn kính, ngay cả người đời sau cũng thường nhắc tới, sanh lòng tôn kính sâu xa.

Chúng ta hãy nghĩ xem, Khổng Tử, Nhan Hồi, hai ngàn năm trăm năm sau, khi nghe nhắc tới danh hiệu của họ, người trong thế gian vẫn sanh lòng kính ngưỡng.

Thuở sinh tiền, họ nghèo túng, cũng chẳng có địa vị gì trong xã hội, có thể gọi là kẻ nghèo hèn, nhưng họ có đạo đức, đấy là điều trọng yếu bốn chữ sau cùng là nhân, ái, hòa, bình, nhân là thôi kỷ cập nhân suy từ mình mà nghĩ đến người khác, nghĩ đến chính mình bèn nghĩ thay cho người khác. Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân điều gì chính mình không muốn, chớ gây cho người khác.

Người có lòng nhân yêu thương con người. Yêu thương con người bèn chẳng hại người. Cuối cùng là hòa bình, xử sự hòa thuận, đối đãi bình đẳng.

Quý vị thấy Tổ tiên chỉ dạy chúng ta mười hai chữ. Làm được mười hai chữ ấy, thiên hạ thái bình, xã hội hòa hài, đời người hạnh phúc mỹ mãn là do mười hai chữ ấy. Mười hai chữ ấy là tánh đức, là tiêu chuẩn do Tổ tiên ban cho chúng ta.

***